پیچ چیست؟ انواع پیچ بر اساس درایو، شکل کلگی و جنس

با توجه به اهمیت بالای پیچ در صنایع گوناگون، حتماً می دانید که اتصال دو قطعه به یکدیگر اغلب با استفاده از پیچ انجام می‌شود. پیچ‌ها انواع مختلفی دارند که بر اساس جنس مواد ساخت، شکل کلگی و درایو در دسته‌بندی‌های متفاوتی قرار می‌گیرند. اگر می‌خواهید با انواع پیچ آشنا شوید و اطلاعات بیشتری درباره این ابزار کوچک داشته باشید این مقاله را از دست ندهید.

پیچ چیست؟

پیچ در واقع یک استوانه است که شیارهای مارپیچ آن را فرامی‌گیرند. طراحی شیارهای پیچ برای بریدن مواد با سختی‌ها و نرمی‌های مختلف متفاوت است. معمولاً شیارها به‌صورت مثلثی، مربعی، ذوزنقه و یا نیم‌دایره در سطح جانبی پیچ ایجاد می‌شوند. کاربرد اصلی پیچ «نگه‌داری اشیا و قطعات در کنار یکدیگر» است. بخش‌های مختلف یک پیچ به شرح زیر هستند:

1. نوک پیچ: بخش نوکی پیچ که به‌طور معمول دارای یک بخش خاص و نوک تیز است، به کاربران کمک می‌کند تا پیچ را به‌راحتی در هر قطعه‌ای جای دهند.
2. پای پیچ: بخش استوانه‌ای پیچ از قسمت انتها تا نوک پیچ است و اصطلاحاً «پای پیچ» نامیده می‌شود. ممکن است تمام یا بخشی از پای پیچ رزوه شده باشد.
3. گام پیچ: هر فاصله‌ای میان شیارهای مارپیچ به‌عنوان «گام پیچ» شناخته می‌شود. اغلب مارپیچ‌ها به شکل ساعت‌گرد هستند که به آن‌ها پیچ راست‌گرد می‌گویند؛ به این معنا که برای باز کردن آن‌ها باید آچار را به سمت چپ بچرخانید. البته پیچ‌های چپ‌گرد نیز در موارد خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

معرفی انواع پیچ بر اساس درایو

به شیارهای موجود روی کلگی پیچ «درایو» می‌گویند. انواع پیچ‌ها بر اساس درایو به شکل زیر هستند:

1.     پیچ سر تخت (solted)

در سر پیچ‌های این نوع، یک شیار صاف قرار دارد که پیچ‌گوشتی باید به‌دقت درون آن قرار گیرد. یکی از چالش‌هایی که ممکن است در استفاده از این نوع پیچ‌ها به وجود بیاید «لغزش پیچ‌گوشتی» است؛ زیرا شیار تماماً صاف است و این می‌تواند منجر به ساییدن لبه‌های شیار شود.

2.     پیچ چهارسو

درایور پیچ چهارسو مانند علامت ضربدر است. به این پیچ‌ها در اصطلاح عامیانه «پیچ چهارسو» می‌گویند. طول شیار پیچ چهارسو کوتاه‌تر از طول شیار پیچ صاف است؛ این امر باعث می‌شود با استفاده از فشار کم‌تری بتوانید آن را باز کنید.

3.     پیچ ترکیبی

درایو در پیچ ترکیبی با ترکیب یک شیار صاف بلند و یک شیار ضربدر به‌صورت کوتاه، تشکیل شده است. در حقیقت این پیچ ترکیبی از پیچ چهارسو با پیچ شیار صاف است.

4.     پیچ مربعی

پیچ مربعی که به‌عنوان «پیچ رابرسون» هم شناخته می‌شود، دارای درایوی به شکل مربع است که اسمش از این ویژگی برمی‌آید. نام این پیچ از نام شخصی است که آن را در سال ۱۹۰۸ اختراع کرد گرفته شده است. روس پیچ‌ها دارای شیارهای عمیق‌تری هستند و برای باز کردن آن‌ها باید از یک پیچ‌گوشتی چارسو استفاده کرد.

5.     پیچ سوکتی یا آلنی

پیچ‌های این درایو با شیارهای شش‌گوشه تجهیز شدند و به‌طور معمول با نام پیچ آلن شناخته می‌شوند.

6.     پیچ ستاره‌ای

شیار درایو آن‌ها به‌صورت یک ستاره طراحی شده است. این پیچ‌ها برای اتصالات حساس و قوی مورد استفاده قرار می‌گیرند و مانند پیچ‌های چهارسو، قابلیت تحمل گشتاور زیادی را دارند.

7.     پیچ لگ

این پیچ‌ها به ظاهر شبیه به چوب هستند با این تفاوت که قسمت سری آن‌ها دارای شش یا چهار گوش است و انتهای آن‌ها به‌صورت مخروطی طراحی شده است. این پیچ‌ها عموماً در مواردی استفاده می‌شوند که نیاز به اعمال گشتاور بالا برای بستنشان وجود دارد.

معرفی انواع پیچ بر اساس شکل کلگی

انواع پیچ بر اساس شکل کلگی عبارت‌اند از:

1.     پیچ مخروطی

یکی از معروف‌ترین پیج‌هایی که در این دسته قرار می‌گیرد «پیچ مخروطی» است. این پیچ‌ها معمولاً دارای دندانه‌های درشت هستند و در کارهای مختلف صنعتی مانند صنایع پلاستیک، لاستیک و صنایع غذایی به کار می‌روند.

2.     پیچ تخت

در این مدل روش اتصال کلگی به پیچ به‌صورت مخروطی است؛ اما سر آن به‌طور کاملاً صاف و تخت است. این پیچ عمدتاً برای اتصالاتی استفاده می‌شود که پس از وصل شدن نباید هنگام کشیدن دست روی سطح آن، هیچ برآمدگی یا احساس ناخوشایندی وجود داشته باشد.

3.     پیچ کروی

در این نوع پیچ‌ها، کلگی شکل کمان یک بیضی را دارد و هنگام استفاده در داخل قطعه مانند پیچ‌های تخت قرار می‌گیرند. زاویه‌ای که پیچ‌های کروی به‌صورت کمان دارند باعث می‌شود که پیچ به‌طور کامل درون قطعه قرار گیرد و تنها محلی که می‌خواهید پیچ‌گوشتی را در آن قرار دهید بیرون باشد تا بتوانید به‌راحتی آن‌ها را باز و بسته کنید.

4.     پیچ تابه‌ای

سری کله‌ای در این نوع پیچ‌ها می‌تواند به‌صورت تخت یا بیضوی باشد؛ اما نکته قابل‌توجه این است که محل اتصال کلگی به خود بدنه پیچ به‌طور کاملاً صاف و مسطح و دقیقاً شبیه به یک «ماهیتابه» است. به همین دلیل اغلب به آن «پیچ ماهیتابه‌ای» می‌گویند. این نقطه اتصال به‌صورت کاملاً تخت و گسترده طراحی شده تا نیروی وارد شده به‌صورت یکنواخت روی سطح پیچ پخش شود. این ویژگی باعث می‌شود که پیچ در برابر ضربه‌های متعدد یا فشار متحمل به شکل قابل‌توجهی تغییر شکل ندهد؛ زیرا نیرو به سطح بیشتری از نقاط وارد می‌شود و از اثرات مخرب جلوگیری می‌کند.

5.     پیچ گرد

اصولاً این نوع پیچ‌ها برای اتصال سرویس خواب در زیر کار به کار می‌روند. پیچ‌های گرد با ویژگی‌های مشابه با پیچ‌های ماهیتابه‌ای مستقیماً به بدنه پیچ متصل می‌شوند؛ اما تفاوتی که در آن مشاهده می‌شود مربوط به شکل کلگی است که به‌صورت دایره‌ای و برجسته می‌باشد. این برجستگی زمانی که پیچ در محل استفاده قرار می‌گیرد به وجود می‌آید و باعث می‌شود پیچ از سطح قطعه کار بیرون آمده و به‌راحتی قابل‌مشاهده باشد. ویژگی دایره‌ای بودن کلگی موجب می‌شود که در صورت برخورد دست یا اشیاء دیگر با محل پیچ، آسیبی به آن‌ها وارد نشود.

6.     پیچ شش گوش

پیچ‌های شش گوش به‌عنوان یکی از پرکاربردترین نوع پیچ‌های موجود در بازار شناخته می‌شوند و از فروش بسیار بالایی نیز برخوردارند. برای باز و بسته کردن این پیچ‌ها از آچار فرانسه استفاده می‌شود. این پیچ‌ها به دو شکل نیمه رزوه و تمام رزوه طراحی و عرضه می‌شوند تا هر کاربر بر اساس نیاز خود بتواند مدلی که می‌خواهد را انتخاب کند. معمولاً برای تولید این پیچ‌ها از استیل و گالوانیزه استفاده می‌شود؛ اما در برخی مدل‌ها از این پوشش‌ها استفاده نمی‌شود.

7.     پیچ دکمه‌ای

این نوع پیچ به‌عنوان یک نوع پیچ تزیینی شناخته می‌شود که شباهت زیادی به «دکمه» دارد یعنی از دور دارای ظاهری گرد و نسبتاً برآمده است؛ اما تفاوت آن با پیچ دایره‌ای در این است که می‌تواند دارای یک منطقه مسطح در وسط خود باشد که اطراف آن منحنی است. به‌طورکلی این نوع پیچ از یک هسته مسطح بهره می‌برد که به شکل محاوره‌ای می‌توان آن را به‌عنوان «سطح مرکزی» توصیف کرد و این سطح با اطراف منحنی شکل احاطه شده است.

8.     پیچ فیکس

همان‌طور که از نام آن پیداست این پیچ برای تثبیت دو قطعه استفاده می‌شود.

9.     پیچ چشمی

این نوع پیچ در قسمت انتهایی خود یک سرپیچ دارد که به شکل «چشم» است. این چشم می‌تواند به‌عنوان یک نقطه اتصال برای انواع طناب، زنجیرها و نوارها عمل کند.

معرفی انواع پیچ بر اساس جنس

پیچ‌ها بر اساس جنس خود به مدل‌های زیر تقسیم می‌شوند:

1.     پیچ استیل

در اصطلاح فنی، پیچ‌هایی که در برابر خوردگی مقاومت دارند با نام «پیچ استیل» شناخته می‌شوند. این اتصالات از آلیاژهایی تشکیل شدند که با افزودن عناصری مانند کروم، نیکل، مس، تنگستن و مولیبدن خاصیت ضد زنگ پیدا می‌کنند. به عبارت ساده‌تر این اتصالات از جنسی خاص ساخته می‌شوند و در مقابل خوردگی مقاومت بیشتری دارند. به همین دلیل امروزه این نوع اتصالات به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین انواع اتصالات در صنایع مختلف شناخته می‌شوند. برخی از انواع پیچ‌های صنعتی از این جنس هستند.

2.     پیچ فولادی (خشکه)

پیچ خشکه معمولاً با نام پیچ فولادی شناخته می‌شود و یکی از پراستفاده‌ترین انواع پیچ‌های موجود در بازار است. این نوع پیچ از جنس کربن استیل ساخته شده و پس از فرایند سخت‌کاری، استحکام و مقاومت بالایی پیدا می‌کند. مواد اولیه استفاده شده در ساخت این پیچ از جنس مفتول CK45 است که پس از انجام عملیات کشش و قالب‌گیری در دستگاه‌های تخصصی، تولید می‌شود.

3.     پیچ آهنی

یکی از انواع پیچ‌های صنعتی، پیچ‌های آهنی هستند. در ایران، پیچ‌هایی وجود دارند که به‌طور عمومی به‌عنوان پیچ آهنی شناخته می‌شوند؛ اما در واقع این پیچ‌ها از جنس فولاد کربنی یا همان کربن استیل ساخته شدند.

4.     پیچ گالوانیزه

در محیط‌های مرطوب و خورنده، استفاده از پیچ و مهره‌های گالوانیزه توصیه می‌شود. این پیچ و مهره‌ها به دو نوع گالوانیزه گرم و گالوانیزه سرد تقسیم می‌شوند که در صورت رطوبت بالا، استفاده از «گالوانیزه گرم» توصیه می‌شود.

5.     پیچ پلاستیکی

پیچ‌های پلاستیکی معمولاً با نام پیچ نایلونی، پلیمری یا تفلونی شناخته می‌شوند و دارای کیفیت بسیار بالایی هستند. از جمله موادی که در ساخت آن‌ها استفاده می‌شود، می‌توان به پلی‌کربنات، پلی‌اتیلن، پلی‌پروپیلن، پلی‌اتیلن ترفتالات و پلی‌اتیلن وینیل استات اشاره کرد. این پیچ‌ها به دلیل تنوع رنگ، کیفیت ساخت، مقاومت در برابر ضربه و اشعه UV و وزن سبک طرفداران زیادی دارند.

با مطالعه این مطلب آموختیم که پیچ‌ها براساس فاکتورهای مختلفی مانند درایو، شکل کلگی و البته جنس انواع مختلفی دارند و می‌توانند برای کاربردهای مختلفی مورد استفاده قرار گیرند. برای انتخاب صحیح این ابزارها، داشتن اطلاعات کافی بسیار حیاتی است. این امر اطمینان از کیفیت و اصالت محصول خریداری شده را برای شما فراهم می‌کند. برای اینکه بدانید علاوه بر نوع پیچ چه فاکتورهای دیگری می‌تواند به شما در انتخاب بهتر کمک کند، توصیه می‌کنیم مقاله راهنمای خرید پیچ را مطالعه کنید.

خلاصه‌ای از انواع پیچ

در این مقاله همراه با هم فهمیدیم که پیچ چیست. پیچ‌ها، اتصالات حیاتی برای انواع مکان‌ها و اشیا مختلف محسوب می‌شوند. این ابزارهای ساده و بسیار کاربردی به‌عنوان ابزارهای اتصالاتی به‌ویژه در صنعت برای اتصال قطعات مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. ابزار رضا به‌عنوان یکی از این معتبرترین فروشگاه‌های ابزارآلات در ایران این امکان را به شما می‌دهد تا به‌راحتی انواع پیچ‌ها را از طریق سایتش تهیه کنید. در این سایت می‌توانید عکس انواع پیچ و مشخصات مربوط به آن‌ها را ببینید و هر چیزی که نیاز دارید را تهیه کنید.