جوشکاری و چسباندن دو سطح فلزی به یکدیگر از طریق حرارت از پرمصرفترین فعالیتهای صنعتی در ایران و جهان محسوب میشود. برای انجام فرآیند جوشکاری از ابزار و لوازم جانبی مختلفی استفاده میشود که یکی از ضروریترین لوازم جوشکاری عینک و ماسک جوشکاری (Welding Mask) است که انواع مختلفی دارد و از چشمان کاربران محافظت میکند.
ماسک جوشکاری چیست؟
ماسک جوشکاری در واقع وسیلهای حفاظتی شبیه به کلاه و نقاب (Hood) است که آن را به صورت دستی یا نصب شده بر روی صورت نگه میدارند.
این ماسک دارای یک قسمت چشمی یا پنجره است که بر روی آن یک صفحه طلق حفاظت شده و تیره قرار دارد تا امکان نگاه کردن به سطح جوش را برای جوشکار فراهم آورد. این ماسکها در مدلهای مختلفی تولید شدهاند که هر یک بسیار کاربردی هستند.
فرآیند جوشکاری و اتصال دو نقطه فلزی با مادهای قابل ذوب به یکدیگر توسط دستگاه جوش یا اینورتر انجام میشود. این دستگاه از طریق جریان برق و تبدیل آن به ولتاژ و جریان خروجی در قطبهای مثبت و منفی و عددهای مختلف در کنار ذوب نمودن یک الکترود یا سیم جوش فلزی، موجب اتصال دو سطح فلزی به یکدیگر میشود.
این فرآیند جوش و اتصال حرارت و نور شدیدی را ایجاد میکند، ازاینرو با چشم غیرمسلح و نگاه کردن به صورت عادی نمیتوان آن را به خوبی انجام داد. به همین دلیل جوشکاران باید هنگام کار حتما از ماسک جوشکاری، کلاه جوشکاری و عینک جوشکاری در بعضی مواقع استفاده نمایند.
چند نوع ماسک جوشکاری داریم؟
انواع ماسک جوشکاری را معمولا بر اساس مکانیزم کاری و منبع تغذیه به سه دسته زیر تقسیمبندی میکنند:
- ماسک جوشکاری دستی
- ماسک جوشکاری تیرگی ثابت
- ماسک جوشکاری اتوماتیک
1. ماسک جوشکاری دستی
ماسک جوشکاری دستی، از قدیمیترین و سادهترین ماسکهای جوشکاری محسوب میشود و به صورت یک نقاب طلقی ضخیم و با شیشه محافظت بر روی چشم طراحی شده است.
این نوع از ماسکها سبک نیستند و چون به صورت دستی باید به روی صورت نگه داشته شوند، سریعاً فرد را خسته میکنند. ازاینرو گزینه مناسبی برای استفاده طولانی مدت نخواهند بود.
درجه تیرگی شیشه ماسک دستی، چقدر است؟
درجه تیرگی شیشه ماسک دستی ۹ یا ۱۰ بوده و از نوع شیشه ساده یا غیرفعال است.
این محصول دارای طول عمر بالا و قیمت پایینی است و میتواند برای کارهای پراکنده و آمپر پایین انتخاب خوبی باشد. گاهی اوقات از این ماسکها به عنوان ماسک جوشکاری هلالی نیز یاد میشود.
2. ماسک جوشکاری تیرگی ثابت
ماسک جوشکاری تیرگی ثابت، کاملاً مشابه نمونه دستی هستند با این تفاوت که سیستم آنها به صورت نصب بر روی سر است. در واقع شیشه ماسک جوشکاری با تیرگی ثابت در آنها به کار رفته و از گیره و بند سر به جای دسته نگهدارنده در آنها استفاده شده است و دیگر نیازی به نگهداشتن ماسک توسط کاربر نیست.
مهمترین مزیت این مدل آزادی عمل کاربر حین استفاده است. اما وزن سنگین و شل شدن بندها پس از مدتی و سر خوردن آن از روی سر میتواند از نقاط ضعف آن باشد.
3. ماسک جوشکاری اتوماتیک
ماسک جوشکاری اتوماتیک یا تیرگی متغیر از کاربردیترین و پرفروشترین ماسکهای جوشکاری در بازار هستند. طراحی این محصول بهگونهای انجام شده که امکان تنظیم طلق ماسک با درجه تیرگی بین ۹ تا ۱۳ وجود دارد، به همین دلیل موارد مصرف بسیاری دارد.
شیشه این ماسکها با شروع قوس جوش، تغییر رنگ داده و تیره میشود و پس از اتمام کار مجدداً شفاف خواهد شد. البته در هنگام شفاف شدن نیز همچنان از سر، صورت و پوست کاربر از اشعه ماوراء بنفش و مادون قرمز محافظت میکند.
به این ماسکها، کلاه ماسک جوشکاری نیز میگویند، زیرا از نظر ظاهری دارای ساختاری همانند کلاه کاسکت موتور است و دارای مدلهای پیشرفته با امکانات بیشتر نیز میباشد.
قیمت ماسک جوشکاری؛ کدام ماسک جوشکاری گرانتر است؟
یکی از مهمترین موارد هنگام خرید ماسک جوشکاری قیمت آن است. قیمت این محصول با توجه به نوع آن متفاوت است.
ماسک جوشکاری اتوماتیک در مقایسه با ماسکهای دستی و سایر نمونهها دارای قیمت بالاتری هستند. البته علاوه بر نوع شرکت تولیدکننده و همچنین کیفیت محصول نیز بر قیمت نهایی آن موثر است.
استفاده از ماسک جوشکاری، چه مزایایی دارد؟
شغل جوشکاری از پرمخاطرهترین مشاغل است و اگر با رعایت نکات ایمنی و استفاده از تجهیزات لازم انجام نشود، میتواند خطرات جبرانناپذیری داشته باشد.
از جمله این مزایا میتوان به محافظت از چشمها، صورت و گردن در برابر سوختگی، نور ماوراءبنفش، پاششهای جوش، گرما و نور مادون قرمز اشاره نمود. عدم استفاده از ماسک میتواند موجب برقزدگی چشم، قرمزی، التهاب و تورم آن گردد.
همچنین احتمال دارد که جوشکار دچار سوختگی شبکیه چشم، نابینایی، تیرگی و چین و چروک پوست به مرور زمان شود و در برخی از مواقع حتی به سرطان پوست مبتلا شود. بنابراین استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب در جوشکاری بسیار حائز اهمیت و واجب است.